1-صله رحم و دید و بازدید و سرزدن به اقوام و خویشان و نزدیکان مخصوصا پدر و مادر؛
و در روایت به این مضمون آمده است که:
هر کس صله رحم کند چه بسا عمرش تا سی سال و بیشتر اضافه می شود؛ و یا عمر سه ساله اش به سی سال می رسد.
2-صدقه دادن.
به داستانی در این باره توجه کنید:
از آقای سید محمد رضوی شنیدم که فرمودند: «زمانی که مرض سختی عارض دایی بزرگوارشان مرحوم آقای میرزا ابراهیم محلاتی شد به طوری که اطبا از معالجه ایشان مایوس شدند؛ ایشان امر فرمودند که مرضشان را به عالم ربانی مرحوم حاج شیخ محمد جواد بیدآبادی که مورد علاقه و ارادت میرزا بودند خبر دهیم ما هم به اصفهان تلگراف کردیم و مرحوم بیدآبادی را از مرض سخت میرزا با خبر کردیم.
فورا جواب دادند مبلغ دویست تومان(1) صدقه دهید تا خداوند شفا عنایت فرماید.
هر چند آن مبلغ در آن زمان زیاد بود لیکن هر طور بود فراهم آورده بین فقرا تقسیم کردیم و بلافاصله میرزا شفا یافت.
مرتبه دیگر میرزای محلاتی به سختی مریض شدند و اطبا اظهار یأس کردن من ابتدا مرحوم بید آبادی را با تلگراف با خبر کردم و با اینکه جواب تلگراف را قبول و در خواست کرده بودم از ایشان جوابی نرسید تا بالاخره در همان مرض میرزا مرحوم شدند.
آنگاه دانستم که سبب جواب ندادن مرحوم بیدآبادی این بود که اجل حتمی میرزا رسیده و به صدقه جلوگیری نمی شود.
از این داستان دو مطلب فهمیده می شود یکی آنکه به واسطه صدقه ممکن است در شفای مریض تعجیل شود بلکه مرگ را به تاخیر اندازد و درباره تاثیر صدقه در شفای مریض و تاخیر مرگ و طول عمر و دفع هفتاد نوع بلا، روایاتی از اهل بیت علیه السلام رسیده و داستانهایی نقل گردیده که طالبین به کتاب کلمه طیته مرحوم نوری مراجعه کنند مطلب دیگر آنکه هر گاه اجل حتمی باشد و بقای شخص مخالف حکمت حتمی خدا باشد دعا و صدقه از این جهت بی اثر می شود هر چند از سایر آثار خیریه دنیوی و اخروی آن بهره مند خواهد بود(2)
3-دعا کردن و درخواست مستقیم از خداوند؛ چنانکه خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: (یَمحو الله ما یشاءُ و یُثبِت) (3)
خداوند آنچه را بخواهد (از قضا و قدر) محو و یا ثبت می نماید و اصل کتاب (آفرینش) نزد اوست.
و همچنین در بسیاری از دعاها از جمله دعاهای ماه مبارک رمضان از خداوند در خواست طول عمر می شود:
«...اَن تُطیلَ عُمری و اَن تُوَسعَ عَلَیَّ فی رِزقی...»(4)
«...اینکه عمرم را طولانی و روزیم را وسیع گردانی...»
4-کمک به مردم و حل مشکلات ایشان و انجام کارهای خیر.
در کتاب شریف اصول کافی در این باره از امام موسی کاظم علیه السلام حدیثی بدین مضمون نقل شده که فرمودند: «در بنی اسرائیل فردی بود که پسر نداشت، خداوند یک پسر به او داد اما به او گفتند که پسرت شب عروسیش خواهد مرد؛ پسر بزرگ شد برایش خواستگاری کردند و شب عروسیش فرا رسید.
در شب عروسی پیرمرد فقیر و ناتوانی را دید که از بی غذایی رمق نداشت دلش به حال او سوخت و به او غذای سیری داد پیرمرد پس از سیر شدن گفت ای جوان من از گرسنکی داشتم می مردم تو مرا زنده کردی خداوند تو را زنده کند؛ آن شب گذشت و برای جوان هیچ اتفاقی نیفتاد؛ فردا همه تعجب کردند که او چطور زنده است. پدر جوان خواب دید که به او گفتند از پسرت بپرس که چه کار کرده تا از مرگ حتمی نجات پیدا کرده و زنده مانده است. پس از بیداری از پسرش علت را جویا می شود. آنگاه پسر جریان غذا دادن به پیرمرد و دعایش را بازگو می کند...»
5-همچنین در بعضی از روایات نوشتن وصیتنامه باعث افزایش طول عمر دانسته شده است.
یکی از وظایفی که هر انسان مسلمانی قبلی از مرگ، باید انجام دهد، وصیّت است. اگر چه وصیّت در اصل مستحب می باشد، ولی تأکید قرآن و سفارشات امامان معصوم علیه السلام آن را تا حد جوب پیش برده است.
وصیّ یعنی متصل شدن، و وصیّت از ایضاء به معنی سفارش و دستور است، و گاهی به چیز وصیّت شده اطلاق شده اطلاق می شود به عبارتی وصیّت را از آن جهت بدین نام می خوانند که وصیّت کننده کارش را به کارهای وصّی متصل می کند، و به قولی کارهای قبل از مرگ را به کارهای بعد از مرگ متصل می کند.
البته وصیت منحصر به موارد فوق نیست، بلکه انسان باید وضع دین ها، قرض ها و اماناتی که به او سپرده شده و مانند آن را در وصیت مشخص کند، به گونه ای که هیچ امر مبهمی در حقوق مردم یا در حقوق الهی که بر عهده اوست، وجود نداشته باشد.
در قرآن کریم توصیه به وصیت چنین آمده است:
(کُتِبَ عَلَیکُم اِذا حَضَرَ اَحَدکُمُ المَوتُ اِن تَرَکَ خَیراً الوَصیّةَ لِلوالِدَینِ و الاَقرَبینَ بِالمعروفِ حَقّاً عَلَی المُتّقینَ) (5)
«بر شما نوشته شده، هنگامی که یکی از شما را مرگ فرا رسد اگر چیز خوبی از خود به جای گذارده، وصیت برای پدر و مادر و نزدیکان به طور شایسته کند، این حقی است بر پرهیزگاران.»
در روایات اسلامی تأکیدهای فراوانی در زمینهّ وصیت شده است. چنان که پیامبر اکرم صلی الله و علیه واله می فرمایند: «سزوار نیست مسلمان شب بخوابد مگر این که وصیت نامه اش زیر سر او باشد.»(6)
ونیز فرموده اند: «کسی که بدون وصیّت از دنیا برود مرگ او مرگ جاهلیت است.» پس اگر چه وصیّت ذاتا از مستحبات است، ولی گاه شکل وجوب پیدا می کند، و یا اماناتی از مردم نزد او است که در صورت عدم وصیّت احتمال می دهد حقوق آن ها از بین برود. نکته آخر این که اگر انسان واجباتش را انجام ندهد، لازم است در هنگام فرا رسیدن مرگ وصیت نماید، چنان که خدای سبحان می فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده اید، چون مرگتان فرا رسید به هنگام وصیت دو عادل را از میان خودتان به شهادت گیرید.»(7)
1-توجه شود که در آن زمان دویست تومان مبلغ زیادی بوده است.
2-داستانهای شگفت انگیزی از مرگ صفحه 274
3-سوره رعد آیه 39
4-مفاتیح الجنان صفحه 367 اعمال شبهای قدر
5-سوره بقره، آیه 180.
6-وسائل الشیعه، ج 13، ص 352
7-سوره مائده، آیه106