انسان هر شب در عالم رویا صحبت ها و گفتگوهایی دارد بدون اینکه، زبان یا لب او جنبش و تکانی داشته باشند و کسی که نزدیک این شخص بیدار است صدایش را نمی شنود و سیر و سفرهای او را در کوه و صحرا و جاهای دیگر نمی بیند. این ها نشان دهنده این است که حقیقتی به جز این جسم مادی در ما وجود دارد.
خداوند متعال خواب دیدن را در وجود انسان برای این قرار داده تا واقعیت پرواز روح از کالبد جسم را به او بفهماند و این اتفاق از دوران کودکی تا پیری هر چند وقت به وقوع می پیوندد، تا انسان زندگی در عالم برزخ و قیامت را انکار نکند. چنانچه از امام کاظم علیه السلام نقل شده است که: «بشر در ابتدای خلقت رویا نداشت، و بعد از مرور زمان خداوند به او عطا کرد و آن بعد از وقتی بود که خداوند متعال پیامبری را برای دعوت و هدایت مردم زمانش فرستاد؛ او مردم را به اطاعت و بندگی پروردگار امر می کرد. آن مردم گفتند: «اگر ما خدا را بپرستیم در برابرش چه داریم، در حالی که دارایی تو از ما بیشتر نیست؟»
آن پیامبر فرمود: «اگر اطاعت خدا کنید، جزای شما بهشت است و اگر معصیت کرده و حرف مرا نشنیده بگیرید، جای شما دوزخ است.» گفتند: بهشت و دوزخ چیست؟ برایشان توصیف کرد و توضیح داد. پرسیدند کی به آن می رسیم؟ فرمود: «هنگامی که مردید.» گفتند: ما می بینیم که مرده های ما پوسیده و خاک می شوند و برای آن ها چیزی از آنچه وصف کردی نیست؟ و آن پیغمبر را تکذیب کردند.
خداوند رویا را برای آن ها قرار داد. در خواب دیدند که می خورند، می آشامند، حرکت می کنند و می گویند و می شنوند و چون بیدار می شدند، اثری از آنچه دیده بودند، نمیدیدند. نزد پیغمبرشان آمدند، و خواب های خود را بیان کردند. آن پیغمبر فرمودند: «خداوند خواست حجت را بر شما تمام کند. روح شما هم، اینچنین است. هنگامی که مردید هر چند بدن های شما در خاک پوسیده می شود ولی روح های شما در عذاب و یا در ناز و نعمت می باشد.»
از حضرت جواد علیه السلام سوال شد: «مرگ چیست؟»
ایشان در جواب پاسخ دادند: «مرگ همان خواب است که هر شب به سراغ شما می آید، جز آن که مدت خواب مرگ طولانی است و آدمی از آن خواب بیدار نمی شود جز روز قیامت.»⁽¹⁾
شباهت و همانندی خواب و مرگ به اندازه ای است که رسول گرامی اسلام هر وقت از خواب بیدار می شدند، خدا را اینگونه حمد و سپاس می نمودند: «اَلحَمدُ لله الَّذی اَحیانا بَعدَ ما اَماتَنا وَ اِلیهِ النُّشور»
«و سپاس خداوندی را سزاست که ما را پس از مردن دوباره زنده کرد و حشر و بر انگیختن مردم در قیامت به سوی او خواهد بود.»
باید توجه کرد که مسأله خواب مثل خیال نیست که انسان در دم چشمش را روی هم بگذارد و تصّور چیزی را بکند، مثلا خیال یک صدا و تصور آن غیر از حقیقت آن صدا است. چنانچه اگر در خواب حادثه وحشتناکی را ببینیم و یا صدای مهیبی بشنویم بسیار می ترسیم در صورتی که اگر تصور آن را بکنیم اصلا نمی ترسیم.
همچنین اگر شخصی را در خواب ببینیم می گوییم فلانی را دیدم در صورتی که اگر تصور دیدن آن شخص را بکنیم هیچ گاه نمی گوئیم او را دیدم.

1-معانی الاخبار، ج 2، ص 195؛ در توضیح این مطلب گفته می شود که کسی که در خواب است متوجه نیست که وقایعی که می بیند در خواب است و آنها را واقعی می پندارد و واقعا از خوشی هایی که در خواب می بیند لذت می برد و از عذاب های آن رنج می برد.
{صفحه 16}

نوشتن دیدگاه